Το ερώτημα απαντήθηκε: Γιατί κάποιοι άνθρωποι είναι εξυπνότεροι από τους άλλους; Τι επηρεάζει τον εγκέφαλο μας και λειτουργεί σε “υψηλότερες” στροφές από τους άλλους εγκεφάλους; Η απάντηση είναι μια και την αποκάλυψε μια ερευνητική ομάδα επιστημόνων. Ένα και μόνο γονίδιο μπορεί να επηρεάσει το δείκτη νοημοσύνης και το μέγεθος του εγκεφάλου ενός ανθρώπου.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα μελέτη που έγινε σε αριθμό εγκεφάλων και τα αποτελέσματα της μπορεί και να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων. Το γονίδιο φαίνεται να αυξάνει τον δείκτη νοημοσύνης (IQ) ενός ανθρώπου κατά 1,3 έως 2,6 μονάδες κατά μέσον όρο, καθώς και τον όγκο του εγκεφάλου του κατά 0,58% ή περίπου εννιά κυβικά εκατοστά (δύο κουταλάκια του γλυκού παραπάνω εγκεφαλικός ιστός!).
Η ανακάλυψη μπορεί να εξηγεί γιατί μερικοί άνθρωποι είναι πιο έξυπνοι από τους άλλους, αν και η νοημοσύνη θεωρείται δεδομένο ότι επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, πέρα από τους γενετικούς, όπως η οικογενειακή ανατροφή, το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, η διατροφή, η σωματική άσκηση κ.α. Κι άλλες έρευνες στο παρελθόν έχουν συσχετίσει ορισμένα γονίδια με τη νοημοσύνη, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που ένα γονίδιο συσχετίζεται απευθείας με το μέγεθος του εγκεφάλου και, κατ΄ επέκταση, με την εξυπνάδα. Οι μεγαλύτεροι εγκέφαλοι ευνοούν τη μεγαλύτερη νοημοσύνη και η σταδιακή συρρίκνωση του εγκεφάλου λόγω ηλικίας συνδέεται με την εμφάνιση άνοιας και άλλων διαταραχών όπως το Αλτσχάιμερ, ο αυτισμός, η κατάθλιψη, η διπολική διαταραχή και η σχιζοφρένεια.
Οι επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, ξεκίνησαν την έρευνα ψάχνοντας να βρουν γενετικές αιτίες για τις εγκεφαλικές παθήσεις. Στην πορεία και ενώ εξέταζαν εγκεφάλους, εντόπισαν το γονίδιο HMGA2 στο χρωμόσωμα 12, μία μικρή μετάλλαξη του οποίου (σε ένα μόνο «γράμμα» του γενετικού κώδικα) συναντάται συστηματικά στους ανθρώπους που έχουν μεγαλύτερο εγκέφαλο και υψηλότερες επιδόσεις στα τεστ νοημοσύνης. Το συγκεκριμένο γονίδιο στο παρελθόν είχε συσχετισθεί με το ύψος των ανθρώπων.
Όπως είπε ο επικεφαλής της έρευνα δρ.Τόμσον, μία και μόνο παραλλαγή του γονιδίου “μπορεί να γείρει τη ζυγαριά υπέρ της υψηλής νοημοσύνης”, αν και, όπως αναγνώρισε, η νοημοσύνη δεν είναι μόνο θέμα γονιδίων. Ο δρ Τόμσον έκανε λόγο για “γονίδιο της νοημοσύνης” και εκτίμησε ότι και άλλα παρόμοια γονίδια, ίσως εκατοντάδες, μπορεί να ανακαλυφθούν στο μέλλον ότι επίσης επηρεάζουν την εξυπνάδα. “Είναι παράξενο”, όπως ανέφερε. “Δεν θα περίμενε κανείς ότι κάτι τόσο απλό, όσο μία μικρή αλλαγή στο γενετικό κώδικα, θα μπορούσε να εξηγήσει διαφορές στη νοημοσύνη σε παγκόσμιο επίπεδο”.
Οι ερευνητές που συνεργάστηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος «Αίνιγμα», ήταν 207 επιστήμονες από 100 πανεπιστήμια και ινστιτούτα διεθνώς. Μελέτησαν με τεχνικές λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης (fMRI) τους εγκεφάλους εθελοντών και, παράλληλα, πήραν δείγματα DNA από περισσότερα από 21.000 άτομα από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Αυστραλία. Όσοι άνθρωποι είχαν κληρονομήσει από έναν ή και τους δύο γονείς τους τη μικρή μετάλλαξη στο γενετικό υλικό τους (περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού), είχαν κατά μέσον όρο υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης (1,3 έως 2,6 μονάδες) από τους υπόλοιπους.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο θα μπορούσαν μελλοντικά να υπάρξουν φάρμακα που να ρυθμίζουν το εν λόγω «γονίδιο της εξυπνάδας» και, κατά συνέπεια, το μέγεθος του εγκεφάλου ενός ανθρώπου. Κάτι τέτοιο ίσως να είχε ευεργετική επίδραση, καθώς θα μείωνε τον κίνδυνο για την εμφάνιση διαφόρων διαταραχών ανάπτυξης και λειτουργίας του εγκεφάλου.
