Αμείωτο παρουσιάζεται το ενδιαφέρον των Ελλήνων για προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, όπου το ποσοστό φοίτησης... παραμένει σταθερό, εκτός από τα ακαδημαϊκά ιδρύματα της Βρετανίας, όπου ο αριθμός των Ελλήνων μειώθηκε κατά 50%.
Την ίδια στιγμή οι υποτροφίες για την κάλυψη του κόστους φοίτησης γίνονται ολοένα και δυσκολότερες, είτε εξαιτίας του υψηλού ανταγωνισμού είτε γιατί έχουν περιοριστεί για οικονομικούς λόγους.
Εκπρόσωποι ξένων ιδρυμάτων στην Ελλάδα παρουσίασαν σε ειδική εκδήλωση που διοργάνωσε το γραφείο Διασύνδεσης του Αριστοτελείου πανεπιστημίου, τις διαδικασίες αναζήτησης σπουδών και υποτροφιών σε χώρες του εξωτερικού.
Βρετανία
Στη Βρετανία φοιτούν σήμερα περί τους 13.500 Έλληνες, εκ των οποίων οι 8.000 σε μεταπτυχιακά προγράμματα. Σύμφωνα με τον υπεύθυνο εκπαίδευσης του Βρετανικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης, Κωστή Γεωργίου, για περίπου μία δεκαετία μέχρι το 2008, η Ελλάδα αποτελούσε την χώρα με τους περισσότερους αλλοδαπούς φοιτητές στη Βρετανία, όπου κατά μέσο όρο ο αριθμός φοιτητών ανέρχονταν σε 30.000. Παρ' όλα αυτά, ακόμη και σήμερα η Ελλάδα κατέχει την τρίτη θέση δυναμικότητας στη Βρετανία.
Οι υποψήφιοι για μεταπτυχιακά σε βρετανικά πανεπιστήμια θα πρέπει να διαθέτουν βαθμό πτυχίου από 6,5 και άνω, ενώ για τα κορυφαία ακαδημαϊκά ιδρύματα από 7-7,5 και άνω, πιστοποίηση της γλώσσας (ILPS με εξετάσεις που γίνονται κάθε μήνα στο Βρετανικό Συμβούλιο, επιπέδου κοντά στο proficiency).
Η πιθανότητα να διεκδικήσει κάποιος υποτροφία στην Βρετανία είναι πλέον αρκετά περιορισμένη εξαιτίας του ανταγωνισμού (θα πρέπει να έχει βαθμό πτυχίου άνω των 8,7). Πάντως περιλαμβάνει τα εξέταστρα και ορισμένες φορές και ένα μέρος του κόστους διαβίωσης.
Την αξιολόγηση των πανεπιστημίων, που γίνεται από την Εθνική Επιτροπή Αξιολόγησης ποιότητας στην εκπαίδευση, μπορεί κανείς να βρει σε διάφορες ιστοσελίδες του διαδικτύου.
Ο μέσος όρος των διδάκτρων είναι περίπου 4.500 - 5.000 ευρώ το χρόνο, εκτός από τα χρηματοοικονομικά προγράμματα που ξεκινούν από 8.000 ευρώ έως και 25.000. Το κόστος ζωής υπολογίζεται στα 850 ευρώ το μήνα για φοίτηση εκτός Λονδίνου και περίπου 1.100 ευρώ για το Λονδίνο (διαμονή σε φοιτητική εστία, φαγητό και βιβλία).
ΗΠΑ
Σήμερα φοιτούν στις ΗΠΑ περίπου 1.800 Έλληνες (περίπου 300 προπτυχιακοί, 1.300 μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί και οι υπόλοιποι για γλώσσα και πρακτική άσκηση).
Ο λόγος που κρατά μακριά πολλούς Έλληνες από τα πανεπιστήμια των ΗΠΑ είναι ο οικονομικός καθώς τα δίδακτρα είναι ιδιαίτερα ακριβά (στα πολιτειακά πανεπιστήμια κυμαίνεται από 15.000-30.000 δολάρια και στα ιδιωτικά από 15.000-45.000 δολάρια), ενώ το κόστος διαβίωσης - εκτός από τις μεγάλες πόλεις - υπολογίζεται σε πολύ χαμηλότερες τιμές από την Ελλάδα.
Πάντως, τα πανεπιστήμια χρησιμοποιούν με αμοιβή τους διδακτορικούς φοιτητές σε θέσεις βοηθών διδασκαλίας και έρευνας. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του ιδρύματος Fullbright, Δημήτρη Ντούτη, η τάση που διαμορφώνεται είναι η επιλογή διδακτορικών προγραμμάτων, καθώς σε αυτά υπάρχει μεγαλύτερη δυνατότητα για οικονομική υποστήριξη, αντίθετα τα μεταπτυχιακά, διάρκειας 1-2 χρόνια, δεν χρηματοδοτούνται πλέον εύκολα.
Το ενδιαφέρον το Ελλήνων παραμένει υψηλό και οι ακαδημαϊκές δυνατότητες όσων αποφοιτούν από ελληνικά πανεπιστήμια, κρίνονται πολύ καλές.
Το ίδρυμα Fullbright διαθέτει υποτροφίες για αποφοίτους ελληνικών ΑΕΙ, που έχουν βαθμολογία πτυχίου άνω του οχτώ. Η υποβολή αιτήσεων γίνεται μέχρι τις αρχές Ιανουαρίου και ακολουθεί προσωπική συνέντευξη που καθορίζει την επιλογή των υποψηφίων. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχουν οι συστατικές επιστολές και οι έκθεση βιογραφικού των ενδιαφερομένων.
Γαλλία
Το 2011 φοιτούσαν σε πανεπιστήμια της Γαλλίας περίπου 2.500 Έλληνες, κυρίως σε σχολές Νομικής, Ανθρωπιστικών Επιστημών, Θετικών Επιστημών και στο Πολυτεχνείο, σε επίπεδο μεταπτυχιακό και διδακτορικό και σύμφωνα με την εκπρόσωπο του Γαλλικού Ινστιτούτου, Ιλχάμ Μπελχαμπίμπ, το ενδιαφέρον είναι σταθερά αυξητικό.
Οι αιτήσεις για μεταπτυχιακές σπουδές γίνονται την περίοδο Ιανουαρίου - Απριλίου, και οι ενδιαφερόμενοι ενημερώνονται από τις ιστοσελίδες των πανεπιστημίων, από όπου κατεβάζουν τις αιτήσεις.
Τα δικαιολογητικά είναι συνήθως η αναλυτική βαθμολογία ή το πτυχίο, βιογραφικό και motivation letter. Το επίπεδο γλώσσας ποικίλει ανάλογα με τις σπουδές (π.χ. για ανθρωπιστικές σπουδές απαιτείται επίπεδο C1, ενώ για τεχνολογικές επιστήμες χαμηλότερο).
Υπάρχουν αγγλόφωνα προγράμματα κυρίως σε Πολυτεχνικές και Χρηματοοικονομικές Σχολές. Στα γαλλικά πανεπιστήμια δεν υπάρχουν δίδακτρα, και οι φοιτητές καταβάλλουν μόνο ένα συμβολικό ποσό εγγραφής που είναι 180 ευρώ το έτος για προπτυχιακά προγράμματα και 250 ευρώ για μεταπτυχιακά και 380 για το διδακτορικό. Το κόστος ζωής υπολογίζεται γύρω στα 800 ευρώ εκτός Παρισιού και πάνω από 1.000 ευρώ για το Παρίσι, λόγω υψηλών ενοικίων.
Για τις υποτροφίες μπορεί να ενημερώνεται κανείς μέσω του προγράμματος «Βρήκα» (www.vrika.org) της γαλλικής πρεσβείας στην Ελλάδα.
Γερμανία - Ολλανδία
Η πλειονότητα των γερμανικών πανεπιστημίων προσφέρει δωρεάν προγράμματα σπουδών, ενώ για στα ιδιωτικά ιδρύματα το κόστος φτάνει μέχρι και τις 12.000 ευρώ.
Η χώρα διαθέτει 110 ΑΕΙ και Τεχνικά ΑΕΙ, καθώς και πανεπιστήμια Καλών Τεχνών και Μουσικής, την αξιολόγηση των οποίων μπορεί να βρει κανείς στο περιοδικό «Die Zeit».
Η γνώση της γερμανικής γλώσσας δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την φοίτηση, καθώς υπάρχει πληθώρα διεθνών προγραμμάτων σπουδών, ενώ για τα γερμανόφωνα προγράμματα το απαιτούμενο επίπεδο γλώσσας είναι το B2.
Το κόστος διαμονής κυμαίνεται σε 500-1.000 ευρώ το μήνα (ενοίκιο, διατροφή, ένδυση κλπ), ενώ πληροφορίες για τις διαδικασίες εγγραφών και υποτροφιών διαθέτει η γερμανική υπηρεσία ακαδημαϊκών ανταλλαγών DAAD.
Στην Ολλανδία δημοφιλή αντικείμενα σπουδών των Ελλήνων είναι κατά προτεραιότητα οι οικονομικές επιστήμες, οι τεχνικές, οι θετικές και κοινωνικές, οι γεωπονικές και περιβαλλοντικές. Σήμερα φοιτούν πάνω από 1.400 Έλληνες σε ολλανδικά πανεπιστήμια, εκ των οποίων οι 300 στο τεχνικό πανεπιστήμιο του Ντελφτ, κατατάσσοντας την χώρα μας στην 5η-7η θέση.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Ολλανδικού Ινστιτούτου Αθηνών, Γουίλεμ Λέντεμπερ, η Ολλανδία διαθέτει 1.700 αγγλόφωνα προγράμματα σπουδών (προπτυχιακά και μεταπτυχιακά), ενώ 12 από τα 14 πανεπιστήμια της χώρας κατατάσσονται στα 200 καλύτερα του κόσμου.
Το κόστος διδάκτρων ξεκινά από 1.800 ευρώ ετησίως, ενώ οι υποτροφίες του ολλανδικού κράτους είναι περιορισμένες. Πληροφορίες για τα προγράμματα σπουδών βρίσκει κανείς στην ιστοσελίδα www.studyfinder.nl
