Διαδηλώσεις με προϋποθέσεις
Εξηγήσεις του συνταγματολόγου Ν. Αλιβιζάτου για το σχέδιο νόμου
Της Τανιας Γεωργιοπουλου
«Το ερώτημα που τίθεται είναι αν σε μια φιλελεύθερη και δημοκρατική έννομη τάξη είναι προτιμότερο να παραμένουν ορισμένα πεδία των δικαιωμάτων και των ελευθεριών αρρύθμιστα ή αν πρέπει να διέπονται από κανόνες δικαίου. Θέλω να πιστεύω ότι το πρώτο ευνοεί τους ισχυρούς, ενώ το δεύτερο τους ασθενέστερους, πολύ περισσότερο όταν οι κανόνες αυτοί είναι ήπιοι και συνοψίζουν τη φιλελεύθερη εμπειρία των πιο δημοκρατικών χωρών του κόσμου». Ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, κ. Νίκος Αλιβιζάτος, μέλος της ομάδας νομικών που συνέταξε το σχέδιο νόμου για τις «δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις», που δημοσιοποιήθηκε από τον δήμαρχο Αθηναίων κ. Γιώργο Καμίνη, μιλά στην «Κ» συνοψίζοντας το πνεύμα της συγκεκριμένης πρότασης νόμου.
Ο κ. Αλιβιζάτος, αναφερόμενος σε όσους κάνουν λόγο για προσπάθεια απαγόρευσης των διαδηλώσεων, αναρωτιέται αν προτιμούν «να ισχύει ένας νόμος της χούντας που απαγορεύει τις συγκεντρώσεις σε απόσταση 500 μέτρων από την πλατεία Συντάγματος». Το άρθρο 11 του Συντάγματος προβλέπει ότι στις δημόσιες συναθροίσεις μπορεί να παρίσταται η αστυνομία, που μάλιστα μπορεί να τις απαγορεύσει «αν εξαιτίας τους επίκειται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια» ή αν απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής» και τούτο «όπως ο νόμος ορίζει». Αυτός ο νόμος, όμως, δεν έχει ακόμη ψηφιστεί καθώς κάθε σχετική προσπάθεια στη διάρκεια των τριών δεκαετιών που μεσολάβησαν ξεσήκωνε θύελλα αντιδράσεων. Το αποτέλεσμα είναι ότι ισχύει τυπικά ένας νόμος της δικτατορίας (794/1971), ο οποίος στην πράξη δεν μπορεί να εφαρμοστεί καθώς σε πολλά σημεία του είναι αντισυνταγματικός.
Τα βασικά στοιχεία της πρότασης νόμου που δημοσιοποίησε ο Δήμος Αθηναίων αφορούν την υποχρέωση του διοργανωτή μιας συγκέντρωσης να ενημερώνει τουλάχιστον 24 ώρες πριν για την πρόθεσή του να προσκαλέσει τους πολίτες σε «δημόσια συνάθροιση» και στην ευθύνη που έχει για την περιφρούρηση της συγκέντρωσης - διαδήλωσης. Για πρώτη φορά το ν/σ καθιερώνει το θέμα της αστικής ευθύνης του διοργανωτή (καταβολή αποζημιώσεων) για ό, τι συμβεί, από την οποία, όμως, αυτός απαλλάσσεται αν έχει γνωστοποιήσει εγκαίρως τη διεξαγωγή της συνάθροισης, έχει ζητήσει την παρουσία εισαγγελέα και έχει λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα «για την πρόληψη και την αποτροπή ζημιάς». Επίσης, εκτός από την αστυνομία ορίζονται ως συνυπεύθυνοι εκπρόσωπος της Δικαιοσύνης (πρωτοδίκης) και ο δήμαρχος της πόλης, που έχουν το δικαίωμα να παρέμβουν στην εξέλιξη της συνάθροισης. Ταυτόχρονα, με διάταξη του νομοσχεδίου απαγορεύεται η χρήση χημικών.
Κομβικό στοιχείο στην πρόταση νόμου είναι να εξασφαλίζεται ότι οι λεγόμενες «μικρές διαδηλώσεις» δεν θα μπορούν να κλείνουν τους δρόμους του κέντρου για ώρες, προκαλώντας δυσανάλογα μεγάλο πρόβλημα στους υπόλοιπους πολίτες. Οπως σημειώνει χαρακτηριστικά το μέλος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών κ. Νίκος Γιαννέτος, «το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου ανταποκρίνεται στο αυτονόητο. Οι πολύ μικρές διαδηλώσεις μπορούν να περιορίζονται στο πεζοδρόμιο. Εχουν δικαιώματα οι διαδηλωτές, αλλά πρέπει να αναγνωριστούν και τα δικαιώματα των υπόλοιπων κατοίκων αυτής της πόλης που ταλαιπωρούνται».
Στο δημοτικό συμβούλιο που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, αντίθετες με την πρόταση Καμίνη εμφανίστηκαν η Λαϊκή Συσπείρωση (δημοτική παράταξη του ΚΚΕ), η Ανοιχτή Πόλη (παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ) και η Ανταρσία στις γειτονιές (δημοτική παράταξη της ΑΝΤΑΡΣΥΑ) ενώ η κ. Αννα Φιλίνη διαφοροποιήθηκε από την παράταξη του κ. Καμίνη. Εως σήμερα, υπέρ έχει ταχθεί η Δράσις και κατά το ΚΚΕ. Τα υπόλοιπα κόμματα δεν έχουν τοποθετηθεί επισήμως.
Ο ίδιος ο δήμαρχος, ωστόσο, φέρεται αποφασισμένος να αναλάβει και προσωπικά την ευθύνη για το συγκεκριμένο εγχείρημα, καθώς το εντάσσει σε ένα γενικότερο πλαίσιο πρωτοβουλιών για την πόλη μαζί με την πάταξη του οργανωμένου εγκλήματος. Θεωρεί, μάλιστα, ότι το πολιτικό σύστημα προτιμά να χειρίζεται το όλο θέμα η αστυνομία, ώστε να αποφεύγει την ευθύνη, τακτική που ωστόσο δεν ωφελεί την Αθήνα.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
